Wiosna to czas, gdy budzi się NOWE. NOWA zieleń powoduje, że wstępuje w nas NOWA energia. To też czas, w którym część z Was stoi przed wyborem NOWEGO – szkoły średniej, studiów, kursów zawodowych. Zastanawiacie się często, jaka ścieżka edukacyjno-zawodowa jest dla was. O perypetiach z tym związanych, a także o sposobach na rozstrzygnięcie tego dylematu pisze Jakub Panek – psycholog ze Stowarzyszenia Q Zmianom.
Dylemat związany z wyborem nowej szkoły, kursu, czy studiów to problem, przed którym stoi każdy człowiek na różnych etapach życia. Niektórym przy wyborze pomagają rodzice, inni kierują się pomysłami znajomych, jeszcze inni zasięgają porad doradcy zawodowego. Wszystkie te sposoby mają głęboki sens, bo przybliżają do odpowiedzi na ponadczasowe pytanie: Co chcesz w życiu robić?
W poniższym artykule znajdziesz kilka kroków, które mogą być dużym wsparciem w podjęciu bardziej świadomej decyzji dotyczącej dalszej edukacji. Odpowiedzenie sobie na te pytania, pomaga nakreślić plany na przyszłość. Masz już notes i długopis? Wobec tego, do dzieła!
1. Co lubisz robić?
Co lubisz robić w życiu?
Jakie masz pasje i hobby?
Do czego masz smykałkę?
Jakie są Twoje mocne strony?
Co przychodzi Ci z łatwością?
Na te pytania warto odpowiedzieć sobie już wybierając szkołę średnią. Można spisać wszystkie swoje mocne strony i obszary zainteresowania.
Następnie zastanów się:
Jakie kierunki studiów będą dla Ciebie interesujące?
Które z nich pozwolą rozwijać swoją pasję?
Jakie zawody są dla Ciebie interesujące?
Możesz sobie zrobić długą i wyczerpująca listę studiów i zawodów, które Cię interesują.
Na konsultacjach indywidualnych, które prowadzę dla młodzieży często zastanawiamy się razem, co dana osoba lubi robić, co ją interesuje i co jej przychodzi łatwo. Wybieramy uczelnię, która odpowiada jej zainteresowaniom. Jeśli zainteresowania są humanistyczne to wybieramy kilka uniwersytetów, a jeśli techniczne to politechniki i uczelnie techniczne. Następnie proszę ucznia, aby wszedł na stronę uczelni i przejrzał wszystkie kierunki studiów, które dana uczelnia oferuje i zanotował te, które potencjalnie mogą go zainteresować. Następnie zapoznaje się z opisami kierunków – jakie umiejętności i wiedzę zdobędzie na nich oraz jakie przedmioty będzie realizował na studiach.
2. Co się bardziej opłaca?
Jakie są perspektywy finansowe po danych studiach?
Czy zawód, jaki możesz po nich wykonywać da Ci nie tylko spełnienie zawodowe, ale i satysfakcję finansową?
Tutaj możesz napotkać dużą trudność w ocenie czy zawód, który chodzi Ci po głowie jest dobrze wynagradzany. Z pomocą może przyjść np.: portal pracuj.pl, w którym dowiesz się, ile zarabiają różne zawody związane z biznesem. Bardzo proste do znalezienia są także zarobki w administracji publicznej, bo zarobki pracowników administracji są jawne. Możesz też poprzeglądać oferty pracy na różnych portalach oraz na grupach na Facebooku oferujących pracę dla danej profesji, aby się zorientować, czy jest popyt na dane usługi i jak są one wyceniane.
Twój wybór studiów będzie zapewne kompromisem pomiędzy zainteresowaniami, a satysfakcją finansową.
3. Studia jako narzędzie do osiągnięcia celu
Pamiętaj, że studia to nie cel sam w sobie, lecz środek do osiągnięcia celu. Warto czas studiowania poświęcić na dalsze poszukiwania tego, co chcesz robić w przyszłości. Angażuj się w różne działania na studiach, rób staże i praktyki, angażuj się społecznie. Nie ma lepszej metody, by znaleźć swoją drogę zawodową niż zdobywanie doświadczeń. Nawet jeśli coś Ci nie wyjdzie, to się nie przejmuj. Studia to czas na popełnianie błędów i wyciąganie wniosków (takie jest całe życie, ale studia w szczególności ). Samo studiowanie to za mało w dzisiejszych czasach. Twoje działania i wybory podczas studiów zadecydują kim będziesz po nich. Gdybym na studiach nie poszedł na kurs trenerski, nie pisałbym do Ciebie tych słów. Zatem poszukuj i angażuj swój czas i talenty w różne projekty i działania!!!
Kiedyś zapytałem jednego chłopaka, dlaczego studiuje medycynę. Po sznurku do kłębka dowiedziałem się, że lubi rozkładać różne mechanizmy na czynniki pierwsze, lubi wiedzieć z czego złożona jest rzeczywistość i dodał, że chce też pomagać ludziom. Zatem połączył te dwie rzeczy i postanowił zostać lekarzem. Jest do tego bardzo inteligentny, zorganizowany i sumienny. Widziałem też z jaką pasją o tym mówi i że motywuje go to do ciężkiej pracy. Jasne określenie co chce w życiu robić jest jego motywacją do działania. Jest jego misją.
4. Jakich uprawnień potrzebujesz, aby wykonywać wymarzony zawód?
Są kierunki studiów, po których ma się fach w ręku i można ruszyć do pracy. Są też takie, które są dopiero początkiem kształcenia i po których musisz zrobić dodatkowe kursy i zdawać egzaminy, żeby być fachowcem w swojej dziedzinie. Bardzo ważne jest, żeby sprawdzić jakie uprawnienia, specjalizacje są zawarte w programie danej uczelni – czy możesz zdobyć pewne uprawienia w ramach studiów? Czy studia przygotują Cię do zdania konkretnego egzaminu? Przykładowo, praca projekt menadżera jest dosyć pożądana na rynku, a wielkim atutem kandydatów, jest obecnie posiadanie wiedzy i umiejętności pracy w metodyce zarządzania egile. Czy uczelnia ma w swoim programie tego typu przedmioty? Jeśli tak, jest to jej dodatkowym atutem.
5. Załóż konto na Linkedin
Linkedin może być przydatnym narzędziem do planowania przyszłości zawodowej. Na portalu możesz znaleźć miliony różnych CV i prześledzić, jak kształtowała się kariera wielu osób. Możesz wejść na profil uczelni, na który chcesz się wybrać i prześledzić kariery zawodowe jej absolwentów. BA! możesz wejść na konkretny kierunek studiów i prześledzić losy jego absolwentów!
Linkedin przyda się w planowaniu kariery osobą chcącym pracować w szeroko pojętym biznesie, mediach, na uczelniach, w rozrywce, organizacjach trzeciego sektora oraz jako prawnicy, informatycy czy inżynierowie. Narzędzie to natomiast raczej nie przyda się osobą wiążącym swoją przyszłość z medycyną, sztuką, sportem, muzyką…
6. Jakie możliwości zawodowe daje dany kierunek?
Są studia, które kierunkują nas w stronę bardzo konkretnego zawodu, albo bardzo wąską grupę zawodów. Są to kierunki techniczne lub np.: medycyna. Po medycynie możesz zostać lekarzem i wybrać sobie specjalizację.
Jednak, jeśli dalej nie wiesz na jaki kierunek studiów się zdecydować możesz wybrać taki, który daje Ci duże możliwości zawodowe. Są kierunki, które dają bardzo szeroki wybór zawodów po ich ukończeniu. Są to przede wszystkim kierunki humanistyczne. Przykładem może być psychologia. Studia psychologiczne dają bardzo szeroką wiedzę na temat człowieka, która może się przydać w różnych dziedzinach. Czasem wystarczy po studiach zrobić kurs, który da nam konkretny fach w ręku. Po psychologii można pracować w szkole, w działach reklamy i HR, doradztwie, marketingu, szkoleniach, w poradniach, na uczelniach. Po zrobieniu dodatkowych kursów można zostać: psychoterapeutą, trenerem, terapeutą uzależnień, coachem, mediatorem itp.
Inne kierunki uniwersalne, po których mamy dość duży wybór zawodów to stosunki międzynarodowe, politologia, socjologia, prawo, ekonomia, zarządzanie, kierunki związane z mediami oraz informatyka.
7. Jakie masz szanse na dostanie się na ten kierunek?
Nie bez kozery ten punkt znajduje się pod koniec listy, choć część młodych ludzi od tego właśnie punktu zaczyna swoją przygodę z poszukiwaniem odpowiedniego kierunku. Jakie przedmioty trzeba zdawać na maturze, aby móc startować na dany kierunek? Jaki próg punktowy trzeba osiągnąć, aby dostać się na wybrane studia? Czy to wydaje się realne dla Ciebie? To oczywiście ważne pytania, które należy sobie zadać. Dużo ważniejszym pytaniem jest jednak: Kto i co może Ci pomóc dostać się na wymarzone studia? Jakimi zasobami dysponujesz? Twoje możliwości zdania matury mogą zależeć po prostu od czasu – w tym roku stać Cię na dobre zdanie poziomu podstawowego, ale jeśli możesz poświęcić dodatkowy rok na przygotowanie do nauki, zapiszesz się na dodatkowy kurs przygotowujący na studia, bądź opanujesz różne mnemotechniki, być może za rok uda Ci się zdać poziom rozszerzony na przyzwoitym poziomie, co otworzy Ci drogę na wymarzony kierunek. Jest wiele takich osób, które nie dostały się za pierwszym razem, a po raz drugi już tak. Są także osoby, które dostały się dopiero za piątym razem. Nie warto rezygnować z marzeń tylko dlatego, że raz Ci nie poszło.
8. Zrób sobie gap-year
Gap-year to rok przerwy. Nie zawsze od razu po szkole średniej warto iść na studia. Są osoby, które przeznaczają sobie rok na to, żeby sprawdzić się w różnych dziedzinach i bardziej świadomie wybrać, to co chcą robić w życiu. Rzeczywiście, jeśli podczas rocznej przerwy będziesz pracować, zdobywać nowe doświadczenia, zarówno zawodowe, jak i wolontariackie i sprawdzać się w różnych sytuacjach, taki rok może Cię wesprzeć w wyborze studiów. Istnieje jednak spore ryzyko pozostania w zawieszeniu podczas takiego roku, więc warto mieć na niego plan i rzeczywiście wykorzystać go do realizacji swoich celów.
9. Odezwij się do osób, które wybrały ten kierunek
Może znasz kogoś, kto studiuje kierunek, który Ty chcesz studiować i możesz się do tej osoby odezwać i zapytać o wykładowców oraz o różne informacje na temat samych studiów. Dobrą praktyką jest napisanie na grupę studentów danego kierunku, pytając, jak oceniają uczelnię i kierunek i co mogliby doradzić.
Studenci nie są natomiast najlepszą grupą, by pytać, co można robić po studiach. Dlaczego? Bardzo często sami nie wiedzą, co mają robić potem i mogłoby się okazać, że ślepy prowadzi kulawego.
Lepiej odezwać się do absolwentów kierunków, na które chcesz aplikować. Oni będą mieli dużo większą wiedzę jak wygląda rynek pracy i powiedzą Ci, w co warto inwestować Twój czas i umiejętności. Często wśród znajomych, rodziny, bądź znajomych rodziców znajdują się osoby wykonujące interesujący Cię zawód. Są one cennym źródłem informacji. Można je poprosić o rozmowę na ten temat, zadać kilka pytań o ich aktualną pracę, poprosić o radę. Czasem możliwe jest odbycie praktyk w ich pracy. Pozwala to przyjrzeć się dniu pracy w danym zawodzie i wyobrazić sobie siebie w danym miejscu. Jeśli będzie to pozytywne doświadczenie, Twoja motywacja do realizacji celu zawodowego poszybuje w górę!
10. Jedyną pewną rzeczą w życiu jest zmiana.
Niezależnie od tego, ile pytań sobie zadasz, jak bardzo prześledzisz losy absolwentów oraz wgryziesz się w rynek pracy pamiętaj, że nikt nie ma mocy przewidywania przyszłości. Nie będziesz wiedzieć na 100% czy dana praca jest dla Ciebie, dopóki nie zaczniesz pracować. Nie będziesz mieć pewności, że znajdziesz pracę po danych studiach. Cała trudność w podejmowaniu życiowych decyzji polega na tym, że nie mamy stuprocenowej pewności, czy dana decyzja jest dobra. Jak pokazały doświadczenia pandemii, rzeczywistość, w której żyjemy może się zmienić w bardzo nieoczekiwany sposób. Zarówno globalne trendy rynkowe, zdrowie, jak i sposób życia mogą ulec zmianie i za kilka lat nasze przewidywania mogą już nie być aktualne. Ale w tym tunelu jest też światełko, ponieważ Ty też zawsze możesz zmienić decyzję, zmienić studia, a także zdobyć nowy zawód, jeśli okaże się, że to, co wybrałeś nie sprawdziło się. Ważne, żeby zawsze iść jeden krok do przodu.
Autorzy: Jakub Panek oraz Olga Wieczorek-Trzeciak – trenerzy warsztatów on-line dla młodzieży: „Uczyć się, ale z Pasją!”
Artykuł powstał w ramach projektu “Uczyć się, ale z Pasją!” współfinansowanego przez Miasto Stołeczne Warszawę.
Więcej o projekcie: https://qzmianom.org/usp
Funpage: https://www.facebook.com/Lets-Celebrain-109684843996988
Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCmVOWOBgV0n8D1-GBwCVKPw
Www: http://www.celebrain.pl/